„N-β-N-ნიტროზო-(p-ნიტროფენილ)-2,3,4-ტრი-O-აცეტილ-L- არაბინოპირანოზილამინის სინთეზი და კვლევა“.

ავტორი: ანა ქიქავა
საკვანძო სიტყვები: L-არაბინოზა, კონდენსაცია, ნიტროზო (-N=O) ჯგუფი.
ანოტაცია:

„N-β-N-ნიტროზო-(p-ნიტროფენილ)-2,3,4-ტრი-O-აცეტილ-L- არაბინოპირანოზილამინის სინთეზი და კვლევა“.” ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი ი.ჭავჭავაძის პრ. 3 უკანასკნელ წლებში ახალი, ბიოლოგიურად და ფარმაკოლოგიურად აქტიური ნაერთების სინთეზის მიზნით, მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია ნახშირწყლების მოდიფიკაციას სხვადასხვა ტიპის ორგანული ნაერთებით. ლიტერატურაში მწირი ინფორმაცია არსებობს ნახშირწყლებზე, რომლებიც შეიცავენ ნიტროზოჯგუფს. ბიოლოგიურად აქტიური ორგანული ნაერთების მოდიფიკაციისათვის გლიკოზიდების გამოყენებამ შეიძლება შეცვალოს ერთის მხრივ მათი ბიოლოგიური და ფიზიოლოგიური მოქმედება, ხოლო მეორეს მხრივ – შეამციროს მათი ტოქსიურობა ჩვენი სამუშაოს მიზანს წარმოადგენდა ნიტროზო ჯგუფის შემცველი N-β–L-არაბინო- პირანოზილამინის სინთეზი და კვლევა. საწყის ნივთიერებად აღებულ იქნა L-არაბინოზის (1) კონდენსაციის პროდუქტი p-ნიტროანილინთან - N-β-(p-ნიტროფენილ)-L-არაბინო- პირანოზილამინი (2). (2)-ს აცეტილირებით ძმარმჟავის ანჰიდრიდით, ნატრიუმის აცეტატის თანაობისას პირიდინის არეში და მიღებული ნაერთის - N-β--(p- ნიტროფენილ)-2,3,4-ტრი-O-აცეტილ-L-არაბინოპირანოზილამინის (3) ნიტროზი- რებით ნატრიუმის ნიტრიტით (NaNO2), სინთეზირებულ იქნა N-β-N-ნიტროზო-(p- ნიტროფენილ)-2,3,4-ტრი-O-აცეტილ-L-არაბინოპირანოზილამინი (4). მიმდინარეობს შემდეგი სქემით: რეაქცია OH HO H H2N NO2 H OH HO HO OH H,OH H1 OAc H CH3OH HO CH3COOH (CH3CO)2O NaNO2 OH H2 N NO2 (CH3CO)2O, CH3COONa H O HO OAc OAc H AcO H Py; 00 AcO სინთეზირებულ ნაერთთა აღნაგობა დადგენილ იქნა კვლევის ფიზიკო–ქიმიური მეთოდებით.